Wat is het capaciteitstarief?

Je betaalt via je elektriciteitsfactuur niet alleen voor je elektriciteitsverbruik. Je betaalt ook een bijdrage in de kosten voor de aanleg en het onderhoud van het elektriciteitsnet. Jouw elektriciteitsleverancier stort het bedrag dat jij betaalt voor deze netkosten door naar het netbedrijf Fluvius.

Tot eind 2022 was het simpel: hoe meer kilowattuur (kWh) elektriciteit je van het stroomnet afnam, hoe meer netkosten je betaalde. Maar sinds 1 januari 2023 worden de netkosten anders berekend. De nieuwe nettarieven hangen nog altijd gedeeltelijk af van de hoeveelheid elektriciteit die je verbruikt, maar een ander deel wordt berekend op je piekvermogen. Dat is hoeveel elektriciteit je tegelijk verbruikt, uitgedrukt in kilowatt (kW). Voor de berekening van het capaciteitstarief wordt elke maand gekeken naar het hoogste gemiddeld vermogen per kwartier: de maandpiek. Dat kan echter alleen als je al een digitale meter hebt. Die registreert namelijk je verbruik elke 15 minuten: van 00:00 tot 00:15 uur, van 00:15 tot 00;30 uur, enzovoort. Het gemiddelde van je laatste 12 maandpieken is de basis voor het capaciteitstarief. Dat wil je zo laag mogelijk houden.

De prijs voor de hoeveelheid elektriciteit daalt omdat een deel van de netkosten niet meer doorgerekend wordt via de kWh-prijs. Het nettarief per kWh daalt gemiddeld over Vlaanderen met 5,9 cent voor wie een digitale meter heeft. Het capaciteitstarief is dus geen extra tarief maar het verdeelt de netkosten op een andere manier over alle afnemers van elektriciteit.

Heb je nog een oude analoge meter? Die kan niet meten hoeveel kW je per kwartier gebruikt. Toch betaal je sinds 1 januari 2023 een capaciteitstarief, maar dat is een vast bedrag berekend op een (veronderstelde) maandpiek van 2,5 kW. Ook met een analoge meter betaal je minder voor je verbruik (in kWh). Het nettarief per kWh daalt gemiddeld over Vlaanderen met 3,8 cent voor wie voorlopig nog zo’n analoge meter heeft.

Voor gezinnen met een sociaal tarief verandert er niets. Zij betalen geen capaciteitstarief maar krijgen ook geen vermindering voor hun verbruik per kWh.

Wil je meer weten over het capaciteitstarief? (Her)lees dan zeker onze vorige Nieuwsbrief: het capaciteitstarief hoe zit dat?

Je kan de invloed van het capaciteitstarief voor je eigen situatie nagaan op simulatornieuwenettarieven.vreg.be. Maar voor een realistische simulatie moet je wel je maandpieken kennen. Die vind je alleen terug op mijn.fluvius.be als je al een digitale meter hebt. De uitleg staat hier.

Ook op de digitale meter zelf vind je interessante info. Druk op de knop links van het display van je digitale meter tot je 1.6.0. ziet. Het cijfer dat erbij staat in kW, dat is de hoogste piek in de lopende maand. Aan het begin van de maand begint de teller weer van 0. Hier vind je de handleiding van de digitale meter. 

Kan je nog elektrisch koken zonder meer te betalen?

Heb je al een digitale meter? Door je verbruik te spreiden, dus minder elektriciteit tegelijk af te nemen, beperk je de maandpiek. Als je dat volhoudt, zal je niet meer of misschien zelfs minder netkosten betalen dan vroeger. Maar kan je dan nog meerdere elektrische kookplaten en je heteluchtoven tegelijk gebruiken?

De kans is inderdaad groot dat jouw piekmoment valt wanneer je elektrisch aan het koken bent. Het maakt daarbij niet veel verschil of je kookt op inductiekookplaten of op keramische kookplaten.

Laat je bijvoorbeeld een pot water koken?

• Met een inductievuur gaat dat heel snel. Zet je het inductievuur op de hoogste stand? Dan kookt het water al na enkele minuten. Daarna zet je het vuur op een lagere stand. Het inductievuur veroorzaakt die eerste minuten een hoge piek. Maar gemiddeld over een kwartier valt dat best mee.
• Met een keramisch vuur verwarmt het water trager. Het vuur werkt aan een lager vermogen maar doet er langer over. Gemiddeld over een kwartier is de impact gelijkaardig aan inductie.

Een trucje om de piek af te vlakken bij snel en intense koken op meerdere platen? Spreid je kookbeurt over twee kwartieren. Zet de pannen op het vuur van bijvoorbeeld 7 minuten voor tot 8 minuten na het begin van een kwartier.

Ken je grootverbruikers!

De basisregel: zet tijdens het koken je andere grootverbruikers niet aan. Vaak maakt het niet uit wanneer ze werken. Toestellen die verwarmen, hebben een grote invloed op het kwartiervermogen. Naast de kookplaten, de oven en de friteuse zijn dat de vaatwasmachine, de wasmachine (vooral kookwas), droogkast en strijkijzer.

Andere grootverbruikers die je best niet tijdens het koken gebruikt:

• accumulatieverwarming;
• elektrische bijverwarming;
• verwarming voor een zwembad, sauna of jacuzzi.
• speciale ovens (bijvoorbeeld pottenbakkersoven);
• zware hobbymachines zoals een draaibank of zaagmachine.

Een waterkoker en een broodrooster gebruik je maar kort, hun impact op het kwartiervermogen is beperkt, net als ontdooien of even opwarmen met een microgolfoven. Een combi-oven kan wel stevig doorwegen.

Vooral oudere stofzuigers kunnen een hoog vermogen hebben. Je gebruikt ze best niet terwijl je kookt of andere grootverbruikers aanzet. Sommige haardrogers hebben een hoog vermogen, maar je kan dat temperen door niet voor de warmste stand te kiezen. Zo bescherm je ook je haar tegen uitdrogen.

Met een laadpaal voor een elektrische auto, een warmtepomp en een elektrische warmwaterboiler riskeer je erg hoge vermogenspieken. Je kan ze best slim (= automatisch) aansturen zodat ze niet of aan een lager vermogen werken op piekmomenten. Vraag zo nodig raad aan je installateur.

Maakt het uit wanneer je kookt?

Nee, voor het capaciteitstarief zijn er geen duurdere momenten. Alleen je eigen piekvermogen telt voor de berekening. Op elk moment van de dag of de nacht betaal je hetzelfde tarief per kW.

Met zonnepanelen kan je tijdens zonnige uren wel de hoogste pieken afvlakken. Je vangt zelfs twee vliegen in één klap als je een digitale meter hebt en de zonnestroom onmiddellijk verbruikt: gratis elektriciteit én een lagere verbruikspiek. Zijn je panelen naar het zuiden gericht? Dan kan je best ’s middags koken en niet ’s avonds. Dat is zeker goed voor het verbruik dat je betaalt per kWh. Voor een laag capaciteitstarief moet je op bewolkte dagen je verbruik blijven spreiden want dan produceren je zonnepanelen uiteraard minder.

Wat onthoud je over elektrisch koken?

Je kan nog elektrisch koken zonder dat je factuur verhoogt door het capaciteitstarief. Maar je schakelt andere grote verbruikers best niet aan zodra je drie elektrische kookplaten tegelijk op een hoge stand gebruikt, en al zeker niet als je ook nog een friteuse of heteluchtoven aanzet. Goed om weten: een oven of friteuse warmt op aan maximaal vermogen maar dat blijft niet lang duren. Het vermogen zal verlagen zodra de oven/de friteuse op temperatuur is om daarna af en toe weer omhoog te gaan om bij te warmen. Je kan deze toestellen best aanzetten halverwege het kwartier.

De kostprijs van het capaciteitstarief

Blijft je piek in een bepaalde maand onder 2,5 kW? Je betaalt voor die maand toch alsof je een maandpiek van 2,5 kW hebt. Het loont dus niet om je verbruik extreem te spreiden. Het is dus echt niet nodig om alleen eenpansgerechten klaar te maken.

Boven 2,5 kW betaal je meer. Maar je moet je geen al te grote zorgen maken over een beperkt hogere gemiddelde maandpiek. Je betaalt slechts circa 40 euro (+ btw) capaciteitstarief extra als je maandpiek het hele jaar 1 kW hoger is.

Hebt je nog vragen over de nieuwe nettarieven? Je kan terecht op de website van de VREG. Lees de veelgestelde vragen.